Chủ nghĩa bảo hộ thương mại tái hiện: Ảnh hưởng của cuộc chiến thuế quan đến nền kinh tế toàn cầu và thị trường tiền điện tử

Đạo luật thuế quan Smoot-Hawley năm 1930 đã để lại ảnh hưởng sâu sắc đối với nền kinh tế thế giới. Đạo luật này, được ban hành với lý do "bảo vệ ngành công nghiệp trong nước", cuối cùng đã dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng của thương mại toàn cầu, làm trầm trọng thêm độ sâu và độ rộng của cuộc Đại Khủng hoảng. Gần một thế kỷ sau, bóng ma của chủ nghĩa bảo hộ thương mại lại bao trùm toàn cầu.

Vào tháng 4 năm 2025, Hoa Kỳ công bố sẽ áp thuế 125% đối với hàng hóa Trung Quốc, khiến thị trường toàn cầu ngay lập tức rơi vào hoảng loạn. Bộ Thương mại Trung Quốc nhanh chóng phản ứng, cho biết nếu phía Mỹ tiếp tục chơi "trò chơi số thuế", phía Trung Quốc sẽ "không quan tâm" và giữ quyền thực hiện các biện pháp đối phó tiếp theo. Trong khi đó, chính phủ Hoa Kỳ đã đề xuất "tạm hoãn thuế 90 ngày" cho 75 quốc gia, giảm thuế suất chung xuống 10%, nhưng loại trừ Trung Quốc, Mexico và Canada. Chiến lược thương mại có mục tiêu này không chỉ làm tăng nguy cơ tách rời kinh tế giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ mà còn gây ra những thách thức mới cho thị trường tiền điện tử - chiến trường mới cho dòng vốn toàn cầu.

Bài học lịch sử từ Luật Thuế Quan Smoot-Hawley

Bi kịch do Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley vào những năm 1930 gây ra là các quốc gia rơi vào vòng luẩn quẩn của thuế quan trả đũa, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thương mại quốc tế. Chính sách thương mại này, được coi là một trong những chính sách gây hại nhất của thế kỷ 20, đã cung cấp cho các nhà quyết định đương đại một bài học lịch sử sâu sắc: chủ nghĩa bảo hộ thương mại chưa bao giờ là phương pháp hiệu quả để giải quyết khó khăn kinh tế.

Năm 1930, Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật này, nâng mức thuế nhập khẩu trung bình lên mức cao kỷ lục 59%. Mặc dù mục đích ban đầu là để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi cuộc Đại suy thoái, nhưng đã gây ra một phản ứng dây chuyền thảm khốc. Các đối tác thương mại chính trên toàn cầu nhanh chóng thực hiện các biện pháp trả đũa, dẫn đến quy mô thương mại quốc tế giảm gần hai phần ba trong giai đoạn 1929-1934, xuất khẩu của Mỹ giảm mạnh 70%, tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu ngày càng xấu đi. Chính sách này không những không cứu vãn được nền kinh tế Mỹ mà còn làm gia tăng tác động của cuộc Đại suy thoái, bộc lộ những thiếu sót chết người của chủ nghĩa bảo hộ thương mại: trong nền kinh tế toàn cầu hóa, việc đơn phương tăng cường rào cản thương mại chắc chắn sẽ dẫn đến "hiệu ứng lật ngược".

Nghiêm trọng hơn nữa, dự luật này đã phá hoại nền tảng của hợp tác thương mại đa phương quốc tế, khuyến khích tâm lý chủ nghĩa dân tộc kinh tế, đặt nền tảng cho sự sụp đổ của trật tự kinh tế quốc tế trước Thế chiến II.

Cuộc chiến thuế quan năm 2025

So với tình hình vào năm 1930, cuộc chiến thuế quan năm 2025 có những đặc điểm khác biệt. Hoa Kỳ đang cố gắng định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua "cuộc chiến thuế quan lựa chọn": một mặt gây áp lực lớn lên Trung Quốc, mặt khác tạm thời làm dịu quan hệ với hầu hết các quốc gia khác. Chiến lược "phân hóa và tan rã" này có vẻ khôn ngoan, nhưng thực chất tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc đã không còn là một quốc gia thương mại yếu kém thụ động như vào những năm 1930. Đối mặt với việc Mỹ công bố áp thuế bổ sung, Trung Quốc không ngay lập tức thực hiện các biện pháp trả đũa tương xứng, mà thay vào đó, đã xử lý một cách lạnh lùng bằng thái độ "không quan tâm", đồng thời thúc đẩy nhanh chóng kế hoạch "giảm thiểu đô la Mỹ". Sự kiên định trong chiến lược này đã khiến thị trường nhận ra rằng, cuộc chiến thương mại mới có thể sẽ không chuyển biến thành một cuộc hỗn chiến toàn diện như những năm 1930, mà là một cuộc chiến tiêu hao lâu dài hơn.

Thị trường tiền điện tử của phản ứng

Chính sách thuế của chính phủ Mỹ đã gây ra sự chấn động mạnh mẽ cho thị trường tài chính toàn cầu, thị trường tiền điện tử cũng không ngoại lệ. Giá Bitcoin đã giảm từ 83,500 USD xuống 74,500 USD, trong khi Ethereum giảm mạnh hơn, từ 1,800 USD xuống 1,380 USD, tổng giá trị thị trường của các loại tiền điện tử khác đã giảm hơn 40%. Tính thanh khoản của thị trường đã giảm đáng kể, dòng vốn hàng tháng vào Bitcoin đã giảm mạnh từ đỉnh 100 tỷ USD xuống còn 6 tỷ USD, trong khi Ethereum đã chuyển sang dòng tiền ra 6 tỷ USD. Mặc dù đã xảy ra "bán tháo theo kiểu đầu hàng" quy mô lớn, nhưng với việc giá giảm, quy mô thua lỗ dần thu hẹp, cho thấy áp lực bán trong ngắn hạn có thể đang dần cạn kiệt.

Xét về mặt kỹ thuật, 93,000 đô la là mức kháng cự chính để Bitcoin lấy lại động lực tăng giá, vùng 65,000-71,000 đô la là khu vực hỗ trợ cốt lõi mà phe bò phải giữ vững. Thị trường hiện đã bước vào giai đoạn quan trọng, nếu phá vỡ mức hỗ trợ sẽ khiến hầu hết các nhà đầu tư rơi vào thua lỗ, có thể dẫn đến điều chỉnh thị trường mạnh mẽ hơn. Tổng thể, thị trường tiền điện tử rất nhạy cảm với sự thay đổi về tính thanh khoản toàn cầu, sự không chắc chắn do chính sách thuế lần này đã gây ra tác động rộng rãi, khả năng thị trường ổn định sẽ phụ thuộc vào xu hướng chính sách tiếp theo và tình hình dòng vốn trở lại.

Kết luận

Thị trường tiền điện tử trong cuộc chiến này vừa là người chịu đựng thụ động, vừa là biến số chủ động. Khi tình hình quốc tế căng thẳng, hệ thống tiền tệ toàn cầu đang trong tình trạng bất ổn, các nhà đầu tư có thể tìm kiếm một phương thức lưu trữ giá trị số hiếm có, toàn cầu, không bị kiểm soát bởi bất kỳ chính phủ hay thực thể nào. Có lẽ, khi uy tín của trật tự cũ bị xói mòn bởi các cuộc chiến thương mại, hạt giống của hệ thống mới sẽ âm thầm nảy mầm.