Yeni Altyapı Dalgası: DePIN Yarış Alanındaki Fırsatlar ve Zorlukları Analiz Etmek

DePIN, merkeziyetsiz fiziksel altyapı ağını temsil eder; kullanıcıları kişisel kaynaklarını paylaşmaları için teşvik eden tokenler aracılığıyla altyapı ağlarını inşa eder. Bu, depolama alanı, iletişim trafiği, bulut bilişim, enerji gibi alanları içerir. Kısacası, DePIN, merkezi şirketler tarafından sağlanan altyapıları dünya genelindeki birçok kullanıcıya dağıtma biçiminde bir kitlesel kaynak kullanımıdır.

Veri platformu verilerine göre, şu anda DePIN alanının piyasa değeri 5.2 milyar dolara ulaşmış durumda ve oracle alanındaki 5 milyar doları geçmiş bulunuyor. Ayrıca, sürekli bir artış eğilimi göstermektedir. İlk ortaya çıkan Arweave ve Filecoin'den, önceki boğa piyasasında dikkat çeken Helium'a ve son zamanlarda popüler olan Render Network gibi projelere kadar hepsi bu alana dahildir.

DePIN'in son zamanlarda ilgi çekmesinin başlıca üç nedeni var:

1. Altyapı inşaatı birkaç yıl öncesine göre daha gelişmiş, DePIN alanında bir yol açmıştır;

2. 2022 sonunda bir araştırma kurumu ilk kez DePIN kavramını ortaya koydu ve bunun "gelecek on yılda kripto yatırımının en önemli alanlarından biri" olduğunu düşündü, yeni tanım ve beklentiler bu alana yeni bir anlatı gücü kattı;

3. İnsanlar, Web3'ün sınırlarını aşma umudunu sosyal medya ve oyunlara bağlamıştı, ancak ayı piyasasının gelmesiyle birlikte diğer olasılıkları keşfetmeye başladılar. Web2 kullanıcılarıyla yakından bağlantılı olan DePIN alanı, doğal olarak Web3 çalışanları için önemli bir seçenek haline geldi.

Bu makale, DePIN'i beş açıdan derinlemesine analiz edecektir: DePIN'e neden ihtiyaç duyuluyor, DePIN'in token ekonomik modeli, sektördeki durum, temsilci projeler, avantaj analizi ve sınırlamalar ile zorluklar.

Neden DePIN'e ihtiyaç var?

Geleneksel ICT sektörü durumu

Geleneksel ICT sektöründe altyapı esasen dört ana bileşene ayrılır: donanım, yazılım, bulut bilişim ve veri depolama, iletişim teknolojisi.

Şu anda dünya genelinde piyasa değerine göre ilk on sırada yer alan şirketlerden altısı ICT sektörüne aittir ve yarısını kaplamaktadır.

Verilere göre, 2022 yılında küresel ICT pazarının büyüklüğü 43.900 milyar dolara ulaşmıştır, veri merkezleri ve yazılımlar son iki yılda bir büyüme trendi göstermekte ve hayatımızın her alanını etkilemektedir.

Geleneksel ICT sektörünün zorlukları

Ancak, mevcut ICT endüstrisi iki belirgin zorlukla karşı karşıya:

1. Sektöre giriş engelinin yüksek olması, tam rekabeti kısıtlamakta ve fiyatlandırmanın büyük oyuncular tarafından tekelleşmesine yol açmaktadır.

Veri depolama ve iletişim hizmetleri gibi alanlarda, işletmeler donanım satın alma, arazi kiralama ve bakım personeli istihdamı gibi aşamalara büyük miktarda yatırım yapmak zorundadır. Bu yüksek maliyetler, yalnızca büyük şirketlerin katılabilmesini sağlıyor; örneğin, bulut bilişim ve veri depolama alanındaki birkaç büyük oyuncunun pazar payı yaklaşık %70'e yakındır. Bu durum, fiyatların büyük şirketlerin tekeline girmesine neden olurken, yüksek maliyetler de nihayetinde tüketicilere yansıyacaktır.

Bulut bilişim ve veri depolama fiyatlarına örnek olarak, maliyet oldukça yüksektir. Verilere göre, 2022 yılında, işletmeler ve bireyler bulut hizmetlerine toplamda 490 milyar dolar harcamıştır ve önümüzdeki yıllarda bu harcamanın artması beklenmektedir, 2024 yılı itibarıyla 720 milyar doları aşması öngörülmektedir. Büyük işletmelerin %31'i her yıl bulut hizmetlerine 12 milyon dolardan fazla harcarken, KOBİ'lerin %54'ü bulut hizmetlerine 1.2 milyon dolardan fazla harcama yapmaktadır. İşletmelerin bulut hizmetleri yatırımlarının artmasıyla, %60'ı bulut maliyetlerinin beklenenden yüksek olduğunu belirtmektedir.

Bulut bilişim ve veri depolama ile ilgili bulut hizmetleri alanındaki mevcut durumu sadece inceleyerek, fiyatların devler tarafından tekelleştirilmesinin ardından kullanıcılar ve işletmeler üzerindeki harcama baskısının da giderek artacağını görebiliriz. Ayrıca, sermaye yoğunluğu özelliği pazarın tam rekabetini sınırlamakta ve aynı zamanda alanın yenilik ve gelişimini de etkilemektedir.

2. merkezi altyapı kaynaklarının kullanım oranı düşüktür.

Merkezi altyapı kaynaklarının düşük kullanım oranı, günümüz iş operasyonlarında önemli bir zorluktur. Bu sorun, bulut bilişim ortamında özellikle belirgindir; şirketler genellikle bulut hizmetlerine büyük bütçeler ayırmaktadır.

Son raporlara göre, ortalama olarak, şirketlerin bulut bütçelerinin %32'si israf ediliyor, bu da şirketlerin bulut harcamalarının ardından kaynaklarının üçte birinin atıl kaldığı ve bu durumun büyük mali kayıplara yol açtığı anlamına geliyor.

Bu kaynak tahsisinin yanlış yapılması çeşitli faktörlere bağlanabilir. Örneğin, kaynak tedarikinde, şirketler genellikle hizmetin sürekli kullanılabilirliğini sağlamak için taleplerini abartırlar. Ayrıca, bulut israfının yarısından fazlası, karmaşık bulut fiyatlandırması ve çeşitli paketler arasında kaybolma sonucunda bulut maliyetleri hakkında bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır.

Bir yandan, devlerin tekelci yapısı fiyatların aşırı yüksek olmasına neden oluyor, diğer yandan şirketlerin bulut harcamalarının önemli bir kısmı israf ediliyor, bu da işletmelerin BT maliyetleri ile BT kullanım oranlarının çift bir çıkmaza girmesine yol açıyor, bu da ticari ortamın sağlıklı gelişimi için son derece zararlı. Ancak, her şeyin bir iki yüzü vardır, bu da DePIN'in gelişimi için bir zemin sağlıyor.

Yüksek bulut bilişim ve depolama fiyatları ile bulut israfı sorunlarıyla karşı karşıya kalındığında, DePIN alanı bu ihtiyacı iyi bir şekilde çözebilmektedir. Fiyat açısından, merkezi depolamadan çok daha ucuz olan merkeziyetsiz depolama, birkaç kat daha ucuzdur; bulut israfı sorunu açısından ise, bazı merkeziyetsiz altyapılar, farklı talepleri ayırt etmek için katmanlı fiyatlandırma yöntemini benimsemeye başlamıştır. Örneğin, merkeziyetsiz hesaplama alanındaki bir proje, GPU arz ve talep dengesini en verimli şekilde eşleştirmek için çok katmanlı fiyatlandırma stratejisi kullanmaktadır. Daha sonraki proje analizleri bölümünde, merkeziyetsiz altyapının bu iki sorunu çözmedeki avantajları detaylı bir şekilde ele alınacaktır.

DePIN'in token ekonomi modeli

DePIN'in temel mantığı, kullanıcıların GPU hesaplama gücü, dağıtım noktaları, depolama alanı gibi kaynakları sağlamalarını teşvik etmek için token teşvikleri kullanmaktır; bu sayede tüm DePIN ağına katkıda bulunmuş olurlar.

DePIN projelerinin erken dönemlerinde, token'ların genellikle gerçek bir değeri olmadığı için, kullanıcıların ağda kaynak sağlama davranışı bir bakıma risk sermayedarlarına benzemektedir. Arz tarafı, birçok DePIN projesi arasından umut verici olanları seçmekte ve ardından kaynaklarını yatırarak "risk madencisi" haline gelmektedir. Bu sayede token miktarının artışı ve token fiyatının değerlenme potansiyelinden kazanç sağlamaktadır.

Bu sağlayıcılar, geleneksel madencilikten farklı olarak, sağladıkları kaynakların donanım, bant genişliği, hesaplama gücü gibi alanları içerebileceğini ve gelir tokenlerinin genellikle ağ kullanım durumu, piyasa talebi ve diğer faktörlerle ilgili olduğunu belirtmektedir. Örneğin, ağ kullanımının düşük olması ödüllerin azalmasına yol açabilir veya ağın saldırıya uğraması ya da istikrarsız olması, kaynaklarının israfına neden olabilir. Bu nedenle, DePIN alanındaki risk madencilerinin bu potansiyel riskleri üstlenmeye istekli olmaları ve ağa kaynak sağlamaları gerekmektedir; böylece ağın istikrarı ve proje gelişimi sürecinde kritik bir bileşen haline gelirler.

Bu teşvik yöntemi, gelişim iyi olduğunda pozitif bir döngü oluşturan bir flywheel etkisi yaratır; tersine, gelişim kötüleştiğinde de kolayca bir geri çekilme döngüsü oluşturabilir.

1. Tokenleri kullanarak arz tarafı katılımcılarını çekmek: İyi bir token ekonomisi modeli aracılığıyla, erken katılımcıları ağ inşasına ve kaynak sağlamaya teşvik etmek ve token ile ödüllendirmek.

2. İnşaatçıları ve ağ tüketicilerini çekmek: Kaynak sağlayıcıların artmasıyla birlikte, bazı geliştiriciler ekosistem ürünleri oluşturmaya başlamışlardır. Aynı zamanda, arz tarafı belirli hizmetler sağladıktan sonra, DePIN'in merkeziyetsiz altyapıya kıyasla daha düşük fiyatlar sunması nedeniyle, tüketiciler de çekilmeye başlamıştır.

3. Olumlu geri bildirim oluşturma: Tüketici kullanıcılarının artmasıyla birlikte, bu talebin teşviki, arz tarafı katılımcılarına daha fazla gelir sağladı, bu da olumlu bir geri bildirim oluşturdu ve her iki tarafın da daha fazla katılımcıyı çekmesini sağladı.

Bu döngü altında, arz tarafı daha fazla ve daha değerli token getirisi elde ederken, talep tarafı daha ucuz ve maliyet açısından daha yüksek hizmetler elde ediyor. Projenin token değeri ve arz-taleplerin her iki tarafındaki katılımcıların büyümesi birbirine paralel olarak devam ediyor. Token fiyatlarının artmasıyla daha fazla katılımcı ve spekülatör çekiliyor ve değer yakalanması sağlanıyor.

Token teşvik mekanizması aracılığıyla, DePIN önce sağlayıcıları çeker, ardından kullanıcıların kullanımını teşvik eder, böylece projenin soğuk başlangıcını ve temel işletim mekanizmasını gerçekleştirir, böylece daha da genişleme ve gelişme imkanı bulur.

DePIN sektörünün durumu

İlk kurulan projelerden, örneğin merkeziyetsiz ağ Helium(2013 yılı), merkeziyetsiz depolama Storj(2014 yılı), Sia(2015 yılı), en erken DePIN projelerinin temelde depolama ve iletişim teknolojilerine odaklandığını görebiliyoruz.

Ancak, internet, nesnelerin interneti ve AI'nın sürekli gelişimiyle birlikte, altyapıya olan gereksinimler ve yenilik talepleri artmaktadır. DePIN'in mevcut gelişim durumu açısından, şu anda DePIN projeleri esas olarak hesaplama, depolama, iletişim teknolojileri ile veri toplama ve paylaşımına odaklanmaktadır.

DePIN alanında mevcut piyasa değeri sıralamasında ilk 10 projeye baktığımızda, çoğunluğunun Storage ve Computing alanlarına ait olduğunu görüyoruz. Ayrıca telekomünikasyon alanında da Helium gibi sektör öncüsü ve son dönem yıldızı Theta gibi bazı iyi projeler bulunuyor. Bu projeler üzerinde daha sonra yapılacak analizlerde daha ayrıntılı bir değerlendirme yapılacaktır.

DePIN sektörü temsilci projeleri

Veri platformundaki depin piyasa değeri sıralamasına göre, bu makalede ilk beş projeye odaklanılacaktır: Filecoin, Render, Theta, Helium ve Arweave.

Öncelikle, merkeziyetsiz depolama alanındaki Filecoin ve Arweave projelerine birlikte bakalım; bunlar da herkesin aşina olduğu iki projedir.

Filecoin & Arweave------merkeziyetsiz depolama alanı

Başlangıçta geleneksel ICT sektörünün zorluklarından bahsedildiği gibi, geleneksel veri depolama alanında arz tarafındaki merkezi bulut depolamanın yüksek fiyatları ve tüketim tarafındaki düşük kaynak kullanım oranı, kullanıcılar ve işletmeler için sıkıntılara yol açmıştır. Ayrıca veri sızıntısı gibi riskler de mevcuttur. Bu duruma karşılık olarak, Filecoin ve Arweave, merkeziyetsiz depolama yöntemiyle daha düşük fiyatlar sunarak durumu çözmeyi amaçlamakta ve kullanıcılara farklı hizmetler sunmaktadır.

Öncelikle Filecoin'e bakalım. Arz tarafında, Filecoin merkeziyetsiz bir dağıtılmış depolama ağıdır ve kullanıcıları depolama alanı sağlamaya teşvik etmek için token teşvikleri kullanır. (, daha fazla depolama alanı sağlamanın daha fazla blok ödülü kazanma ile doğrudan bir ilişkisi vardır. Test ağı yaklaşık 1 ay boyunca çevrimiçi kaldığında, depolama alanı 4PB'ye ulaştı ve bu süreçte Çinli madenciler ) depolama alanı sağlayıcıları ( çok önemli bir rol oynadı. Şu anda depolama alanı 24EiB'ye ulaştı.

Dikkat edilmesi gereken,